Може ли витаминот Д да го намали ризикот од КОВИД-19?

Витаминот Д е витамин растворлив во масти, кој игра голем број на клучни улоги во нашиот организам. Оваа хранлива материја е особено важна за здравјето на имунолошкиот систем, поради што многу луѓе се запрашуваат дали суплементите со витамин Д може да помогнат да се намали ризикот од заразување со новиот коронавирус.

Иако во моментов нема лек за овој вирус, превентивните мерки како физичко растојание и правилна хигиена може да ве заштитат од заразување. Исто така, некои истражувања покажуваат дека високите нивоа на витамин Д може да помогнат во одржување на здрав имунолошки систем и заштита од респираторни заболувања воопшто.

Неодамнешна студија покажа дека пациентите хоспитализирани со КОВИД-19 кои имале доволно ниво на витамин Д имале намален ризик за несакани резултати и смрт.

Како витаминот Д влијае врз имунолошкото здравје?

Витаминот Д е неопходен за правилно функционирање на имунолошкиот систем – што е првата линија на одбрана на телото против инфекции и болести. Овој витамин игра клучна улога во поттикнување на имунолошкиот одговор. Има и антиинфламаторно и имунорегулаторно својство и е клучен за активирање на одбраната на имунолошкиот систем.

Познато е дека витаминот Д ја подобрува функцијата на имуните клетки, вклучувајќи ги Т-клетките и макрофагите, кои го штитат телото од патогени микроорганизми. Всушност, овој витамин е толку важен за функцијата на имунитетот што неговото ниско ниво е поврзано со зголемена подложност на инфекции, болести и нарушувања поврзани со имунитетот.

На пример, ниското ниво на витамин Д е поврзано со зголемен ризик од респираторни заболувања, вклучувајќи туберкулоза, астма и хронично опструктивно белодробно заболување (ХОББ), како и вирусни и бактериски респираторни инфекции. Освен тоа, недостигот на витамин Д е поврзан со намалена функција на белите дробови, што може да влијае на способноста на телото да се бори против респираторни инфекции.

Дали витаминот Д може да ве заштити од КОВИД-19?

Во моментов, нема лек или третман за КОВИД-19, но неколку студии го испитувале влијанието на додатоците на витамин Д или недостигот на витамин Д врз ризикот од заразување со новиот коронавирус, SARS-CoV-2.

Сепак, неодамнешна студија утврди дека нивото на 25-хидроксивитамин Д во крвта од најмалку 30 ng/mL се чини дека помага да се намали веројатноста за несакани клинички резултати и смрт кај хоспитализирани пациенти со КОВИД-19. Анализирани биле болнички податоци за 235 пациенти со КОВИД-19.

Кај пациенти постари од 40 години, оние кои имале соодветно ниво на витамин Д имале 51,5% помала веројатност да имаат несакани резултати, вклучително и онесвестување, хипоксија и смрт, во споредба со пациенти со дефицит на витамин Д.

Сепак, други студии покажаа дека недостигот на витамин Д може да и наштети на имунолошката функција и да го зголеми ризикот од развој на респираторни заболувања. Дополнително, некои студии покажаа дека додатоците на витамин Д може да го подобрат имунолошкиот одговор и да штитат од респираторни инфекции во целина.

Неодамнешниот преглед во кој беа вклучени 11.321 лица од 14 земји покажа дека суплементацијата со витамин Д го намалува ризикот од акутни респираторни инфекции (АРИ) и кај лицата со дефицитарно и кај лицата со соодветно ниво на витамин Д.

Генерално, студијата покажа дека додатоците со витамин Д го намалуваат ризикот од развој на барем една акутна респираторна инфекција за 12%. Заштитниот ефект бил најсилен кај оние лица со ниско ниво на витамин Д.

Покрај тоа, прегледот открил дека додатоците на витамин Д се најефикасни во заштитата од акутни респираторни инфекции (АРИ) кога се земаат дневно или неделно во мали дози, а се помалку ефикасни кога се земаат во поголеми, широко распоредени дози. Исто така, се покажа дека додатоците на витамин Д ја намалуваат смртноста кај постарите возрасни лица, кои имаат најголем ризик од развој на респираторни заболувања како КОВИД-19.

Уште повеќе, познато е дека дефицитот на витамин Д го подобрува процесот познат како „цитокинска бура“. Цитокините се протеини кои се составен дел на имунолошкиот систем. Тие можат да имаат и про-инфламаторно и анти-инфламаторно дејство и да играат важни улоги, помагајќи да се заштитите од инфекции и болести. Сепак, цитокините исто така може да предизвикаат оштетување на ткивото под одредени околности.

Цитокинска бура се однесува на неконтролирано ослободување на про-воспалителни цитокини што се јавува како одговор на инфекција или други фактори. Ова нерегулирано и прекумерно ослободување на цитокини доведува до сериозно оштетување на ткивото и ја поттикнува прогресијата и сериозноста на болеста.

Всушност, тоа е главната причина за откажување на повеќе органи и синдром на акутен респираторен дистрес (ARDS), како и важен фактор во прогресијата и сериозноста на КОВИД-19. На пример, докажано е дека пациентите со тешки случаи на КОВИД-19 ослободуваат голем број цитокини, особено интерлеукин-1 (IL-1) и интерлеукин-6 (IL-6).

Недостигот на витамин Д е поврзан со намалена имунолошка функција и може да ја зајакне цитокинската бура.

Како таков, истражувачите претпоставуваат дека недостигот на витамин Д може да го зголеми ризикот од сериозни компликации со КОВИД-19, но и дека додатоците со витамин Д може да ги намалат компликациите поврзани со цитокинската бури и неконтролираното воспаление кај лицата со КОВИД-19.

Во моментов, повеќе клинички испитувања ги испитуваат ефектите на додатоците со витамин Д (во дози до 200 000 IU) кај лица со КОВИД-19. Иако истражувањето во оваа област е во тек, важно е да се разбере дека суплементацијата со витамин Д не може сама да ве заштити од развој на КОВИД-19.

Сепак, недостигот на витамин Д може да ја зголеми целосната подложност на инфекцијата со тоа што ќе и наштети на имунолошката функција. Ова е особено загрижувачко со оглед на тоа што многу луѓе имаат недостиг на витамин Д, особено постарите лица кои имаат најголем ризик да развијат сериозни компликации поврзани со КОВИД-19.

Од овие причини, добра идеја е да се провери нивото на витамин Д за да се утврди дали постои недостиг од оваа важна хранлива материја. Ова е особено важно во текот на зимските месеци. Во зависност од нивото на крвта, суплементацијата со 1.000-4000 IU витамин Д на ден е обично доволно за повеќето луѓе. Сепак, кај лицата со ниско ниво ќе бидат потребни многу поголеми дози за да се зголеми нивото на овој витамин до оптимален опсег.

Иако препораките за тоа што претставува оптимално ниво на витамин Д варираат, повеќето експерти се согласуваат дека оптималното ниво на витамин Д е помеѓу 30-60 ng/ml (75-150 nmol/L).